Gerrit Rietvelds theorievorming

Gerrit Rietvelds theorievorming

Publicatie bij tentoonstelling

Van oktober 2010 tot februari 2011 was de grote overzichtstentoon- stelling ‘Rietvelds Universum’ in het Centraal Museum Utrecht te zien. Sindsdien is de tentoonstelling gaan reizen naar het MAXXI in Rome, en het Vitra Designmuseum in Weil am Rhein. Het experimentele werk van de architect Gerrit Rietveld is nog steeds fascinerend. Zijn rood-blauwe leunstoel uit 1918 en het Rietveld-Schroder huis van enkele jaren daarna behoren internationaal tot de onbetwiste iconen van vernieuwende vormgeving. Welke denkwereld schuilt achter die projecten die in het interbellum zijn ontstaan? Daar werd tot nu toe niet veel aandacht aan besteed. De theorievorming van Rietveld is nog een nauwelijks onderzocht aspect van het oeuvre.

Architectuurhistoricus Dolf Broekhuizen analyseerde de intellectuele ontwikkeling van Rietveld en publiceerde de onderzoeksresultaten in de catalogus bij de tentoonstelling. Rietveld richtte zich vooral op groeiend bewustzijn. Hij wilde dat een mens zich tot een rijke en diepe persoonlijkheid ontwikkelde. De architectonische omgeving was daarbij een belangrijk middel. Dat streven naar ontpooiing blijkt uit talloze teksten en brieven van zijn hand die zijn overgeleverd. Om een voorbeeld te geven: in een artikel in het avant-garde tijdschrift i10 uit 1928 laat Rietveld zien dat hij voorstander is van het onverwachte leven in een bourgondische keuken. Daarmee zet hij zich af tegen de uiterst functionele keuken, waar bijvoorbeeld architecten in Frankfurt in die tijd naar zochten.

Publicatie
Dolf Broekhuizen, ‘Bewustwording. Rietvelds vroege theorievorming’, in: Rob Dettingmeijer, Marie-Therese van Thoor, Ida van Zijl (red.), Rietvelds universum, Rotterdam NAi Uitgevers, 2010, p. 36-47, ISBN 978-90-5662-745-4

gelijktijdig verschenen in Engelse editie Rietvelds Universe

publicatiedatum: oktober 2010

prijs:
Het International Committee of Architectural Critics (CICA) koos het boek Rietvelds Universum als winnaar van CICA Julius Posener Exhibition Catalogue Award 2011

besprekingen/reviews

The Architectural Review: ‘Published alongside the exhibition, the book Rietveld’s Universe explores his career and critical reception in a dozen essays. It’s a valuable collection, which ranges from the cultural life of Rietveld’s hometown Utrecht to the way he detailed a corner, and out of it another Rietveld emerges: not just the standard bearer for De Stijl but a prescient environmentalist.’ Andrew Mead, in: The Architectural Review, december 2010, p. 110-111

De Architect: ‘Opvallend is de aandacht die wordt besteed aan het contextualiseren van het werk van Rietveld. Het doel lijkt te zijn om eindelijk af te rekenen met de overheersende aanwezigheid van ‘het [Rietveld-Schroder] huis’ en ‘de [Rood-blauwe] stoel’ in het denken over Rietveld. En dat lukt goed.’ Sander Woertman, in: de Architect, januari 2011, p. 15

Bulletin KNOB: ‘Het moge duidelijk zijn: hoewel Rietveld nationaal en internationaal al snel gold als icoon, was hij tevens vanaf het begin van zijn loopbaan een ongrijpbaar fenomeen.’ Herman van Bergeijk, in: Bulletin KNOB, 2011, nr 2, p. 80-81

Items: “Inhoudelijk pittiger is de catalogus (…) Hierin worden wel wetenschappelijke zoden aan de dijk gezet.” Robbert van Strien, in: Items, nr 1, 2011, p. 97

review of exhibition: ‘A major exhibition at the Centraal Museum here is making an exceptional effort to explore and expose the creative energy of the pioneering modern Dutch architect Gerrit Rietveld.’ Colin Amery, in: The Wall Street Journal, januari 11, 2011

lees verder > concept-tekst

Dolf Broekhuizen